ကော်သူးလေ အုပ်ချုပ်မှုနှင့် ပြည်သူရေးရာ စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာ တစ်လတာသင်တန်းကို ကေအဲန်ယူ-ကရင်အမျိုးသား အစည်းအရုံး ဗဟိုဌာနချုပ်တွင် ကျင်းပပြီးစီး

မုၢ်နံၤ ၂၀၂၂ နံၣ်, လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၃၀ သီ, ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-လီၢ်ခၢၣ်သး
ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကီၢ်ရ့ၣ်ပတီၢ် ဝဲၤကျိၤဝဲၤဒ့ခိၣ်နၢ် ဘၣ်မူဘၣ်ဒါ ဒီး ဝဲၤကျိၤဝဲၤဒ့ ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် ဒ်သိး တၢ်ကဲခိၣ်ကဲနၢ် ဒီး တၢ်ပၢတၢ်ပြးကံၢ်စီ ကလဲၤထီၣ်လဲၤထီအဂီၢ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် လီၢ်ခၢၣ်သး တီခိၣ်ရိၣ်မဲ ဒီး ရဲၣ်ကျဲၤမၤဝဲ တၢ်ပၢတၢ်ပြးကမျၢၢ်ဂ့ၢ်ဝီ တၢ်မၤလိတခါဖဲ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် လီၢ်ခၢၣ်သးဝဲၤဒၢး န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိအံၤ တၢ်စးထီၣ်မၤအီၤဖဲ လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၅ သီ ဒီး ဝံၤဝဲဒၣ်ဖဲ လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၃၀ သီအနံၤန့ၣ်လီၤ.
ဒ်သိးတၢ်မၤလိအံၤ ကကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲအဂီၢ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် လီၢ်ခၢၣ်သးခိၣ်နၢ်ဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် ရဲၣ်ကျဲၤဝဲ ဒီး School of Governance and Public Administration (SGPA) ခိၣ်နၢ်တဖၣ် ဟဲဟ့ၣ်ဝဲတၢ်မၤလိန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤအပူၤ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကီၢ်ရ့ၣ် ၃ ဘ့ၣ် လၢအမ့ၢ် ကီၢ်ရ့ၣ်ဒူပျၥ်ယၥ်, ကီၢ်ရ့ၣ်ဖၣ်အၣ် ဒီး ကီၢ်ရ့ၣ်ဘျံးဒဝဲၢ် ခိၣ်နၢ်ဘၣ်မူဘၣ်ဒါ ဒီး ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်, ပှၤသူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်တဖၣ်, ပၢပြးပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်, ပှၤလၢဟံးမူဒါလၢ တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢတဖၣ်, ပိၥ်မုၣ်ခိၣ်နၢ်တဖၣ် ခဲလၢၥ် ၃၁ ဂၤ ဟဲထီၣ်ဝဲတၢ်မၤလိအံၤန့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ တၢ်သိၣ်လိမၤယုၤဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီတဖၣ် ဒ်အမ့ၢ် ဂံၢ်ခီၣ်ထံး တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤကမျၢၢ်ဂ့ၢ်ဝီ, ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးဂ့ၢ်ဝီ, မုၢ်ကျိၤဝဲၤကွၥ်, တၢ်ခိတၢ်သွဲ, တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢဂ့ၢ်ဝီ, တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤခိၣ်ဃၢၤန့ဆၢၣ် ဒီး န့ဆၢၣ်တၢ်အိၣ်ယၢၤတဖၣ် ဒီး သဲစးတၢ်ဒိၣ်စိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကီၢ်ရ့ၣ် ၃ ဘ့ၣ် ခၢၣ်စးလၢ အဟဲထီၣ်တၢ်မၤလိတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ပၥ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်လၢ အဟီၣ်ကဝီၤဒၣ်ဝဲစုၥ်စုၥ် ဒီး တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးဝဲလၢအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ကီၢ်ရ့ၣ်ခၢၣ်စး လၢဟဲထီၣ်တဖၣ် တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးစ့ၢ်ကီးဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ထွဲ တကီၢ်ခါထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်အိၣ်သး, သုးဂ့ၢ်ဝီတၢ်အိၣ်သးဝံၤ ခါဆူညါကဘၣ်ရဲၣ်ကျဲၤမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် တၢ်မၤစ့ၢ်ကီးဝဲ (Panel Discussion) တၢ်တဲသကိးစ့ၢ်ကီးအဂ့ၢ် ပှၤလၢအပၣ်ဃုၥ်လၢ တၢ်မၤလိအပူၤ သရၣ်စီၤကပံၥ် စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်သိး ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ဝဲၤကျိၤဝဲၤဒ့တဖၣ် အတၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲ ဒီး တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤ တၢ်ဖံးတၢ်မၤ ကလဲၤထီၣ်လဲၤထီ ဒီး ဘၣ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ဝီအဂီၢ် ပှၤလၢအဟံးမူဒါမ့ၢ်ဝဲ နဲၣ်ရွဲၣ်ခိၣ်ကျၢၢ်သဃဲၤ (၁) ပဒိၣ်စီၤဆၢပှဲၤ စံးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ "တကီၢ်ခါတၢ်အိၣ်သးအံၤအဖီခိၣ် ပှၤလီၢ်ကဝီၤဖိတဖၣ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဝဲဒၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ, တၢ်တၤတၢ်အကလုၥ်ကလုၥ်အဃိ ပခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် အတၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲ ဒီး အတၢ်ပၢတၢ်ပြးန့ၣ် အရ့ဒိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိး ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကီၢ်ရ့ၣ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကရူၢ် ဒီး ဒူသဝီတဖၣ် အတၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲ, တၢ်ပၢတၢ်ပြးတဖၣ် ကလဲၤသးဘၣ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ဝီ ဒီး ဂ့ၤထီၣ်ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်အဂီၢ် အရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်ဟံးမူဒါ ဒီး ရဲၣ်ကျဲၤမၤအီၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် ဒီး ဝဲၤကျိၤဝဲၤဒ့ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် ဒ်သိးအကံၢ်အစီ ကဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်အဂီၢ် ပဂုၥ်ကျဲးစၢးမၤအီၤ ဒ်တၢ်သ့အိၣ်ဒီးပှၤအသိးန့ၣ်လီၤ. အဃိန့ၣ် တၢ်မၤလိဒ်သိးအံၤသ့ၣ်တဖၣ် အရ့ဒိၣ်နီၢ်မးလၢ တၢ်ကမၤအီၤန့ၣ်လီၤ. အပူၤကွံၥ် တၢ်မၤလိဒ်သိးအံၤ တၢ်မၤညီနုၢ်အီၤ တအိၣ်အါအါဘၣ်" အဂ့ၢ် ပဒိၣ်စီၤဆၢပှဲၤ စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ခီဖျိ ခိဝံး-၁၉ တၢ်ဆူးတၢ်ဆါ ဒီး သုးမုၢ်ဒိၣ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ် ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤအဃိ ထံကီၢ်ဒီတဘ့ၣ် ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ် ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ အကလုၥ်ကလုၥ်အသိး ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ တၢ်ပၢဟီၣ်ကဝီၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဝဲဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ် ဒ်အမ့ၢ် တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့, တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့, သဲစးတၢ်ဒိၣ်စိ, ပှၤဂ့ၢ်ဝီတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ ဒီး တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢဂ့ၢ်ဝီတဖၣ်အဃိ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ အမူဒါဒိၣ်ထီၣ် ဒီး ဃၢထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဒ်သိးခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ခိၣ်နၢ်လၢ အဟံးမူဒါလၢ လီၢ်ခၢၣ်သး, ကီၢ်ရ့ၣ်, ကီၢ်ဆၣ် အပတီၢ်ပတီၢ်တဖၣ် ဒ်သိးတၢ်ပၢတၢ်ပြး ကဂ့ၤထီၣ်ဒီး တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤ ကမျၢၢ်ဂ့ၢ်ဝီ ကဂ့ၤထီၣ်အဂီၢ် တၢ်မၤဂ့ၤထီၣ် ကံၢ်စီတၢ်မၤလိတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ပၥ်အီၤဒ် တၢ်အရ့ဒိၣ်တခါ ဒီး ဂုၥ်ကျဲးစၢးမၤအီၤန့ၣ်လီၤ.
"တကီၢ်ခါ တၢ်အိၣ်သးအံၤအဖီခိၣ် ပလိၥ်ဘၣ် တၢ်မၤလိဒ်သိးအံၤ ဒီး ပထံၣ်လိၥ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးဒီး (SGPA) ခိၣ်နၢ်တဖၣ် ဒီး အဝဲသ့ၣ်မၤစၢၤပှၤလၢ ဟ့ၣ်န့ၢ်ပှၤတၢ်မၤလိအဃိ မ့ၢ်တၢ်ခွဲးဂ့ၤယၥ်ဘၣ်လၢပဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကလံၤစိးကီၢ်ရ့ၣ် ၄ ဘ့ၣ်အဂီၢ် ပရဲၣ်ကျဲၤမၤအီၤဖဲ မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤ တလါဝံၤလံ ဒီး မ့မ့ၢ်ကလံၤထံးကီၢ်ရ့ၣ် ၃ ဘ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ပမၤအီၤဝံၤခဲအံၤ ဒီး တၢ်မၤလိအံၤ ပမၤအီၤအိၣ်ဝဲ ၂ ဘျီလံန့ၣ်လီၤ. ခါဆူညါစ့ၢ်ကီး ပတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအိၣ်လၢ ပကမၤဒံးအီၤ" အဂ့ၢ် ပဒိၣ်စီၤဆၢပှဲၤ စံးအါထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.
ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ လီၢ်ခၢၣ်သးပတီၢ်န့ၣ် ဝဲၤကျိၤအိၣ်ဝဲ ၁၄ ဘိ ဒီး မ့မ့ၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပတီၢ်န့ၣ် ဝဲၤကျိၤအိၣ်ဝဲ ၉ ဘိစုၥ်စုၥ်န့ၣ်လီၤ. ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဆီလီၤအပူၤ အိၣ်ဝဲဒၣ် လီၢ်ခၢၣ်သး, ကီၢ်ရ့ၣ် ၇ ဘ့ၣ်, ကီၢ်ဆၣ် ၂၅ ဘ့ၣ်, ဒူသဝီကရူၢ် ဒီး ဒူသဝီ တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢပတီၢ်တခါစုၥ်စုၥ် ပှၤပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤ ကဲခိၣ်ကဲနၢ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤဘၣ်ထွဲတဖၣ် အခီကရဲးအပူၤန့ၣ်လီၤ.