သုးမီၤစိရိၤ အသုးသ့ၣ်တဖၣ် ဟူးဂဲၤအါထီၣ် ဒီး တၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်ခးလိၥ်သး ကဲထီၣ်ဝဲ ကိးနံၤဒဲးအဃိ ကမျၢၢ်ဖိ (၅၀၀၀၀) ဘျဲၣ် ဘၣ်ဃ့ၢ်အိၣ်ခူသူၣ်

သုးမီၤစိရိၤ အသုးသ့ၣ်တဖၣ် ဟူးဂဲၤအါထီၣ် ဒီး တၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်ခးလိၥ်သး ကဲထီၣ်ဝဲ ကိးနံၤဒဲးအဃိ ကမျၢၢ်ဖိ (၅၀၀၀၀) ဘျဲၣ် ဘၣ်ဃ့ၢ်အိၣ်ခူသူၣ်
၁၃-၁-၂၀၂၂ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-လီၢ်ခၢၣ်သး
၂၀၂၂ နံၣ်ထီၣ် လါယနူၤအါရံၤထီၣ် ၁ သီ ဒီး ၁၃ သီ လၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကီၢ်သူလ့ၤတၢ်ပၢဟီၣ်ကဝီၤပူၤ သုးမီၤစိရိၤအသုး ဒီး သုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) အသုးသ့ၣ်တဖၣ် ဟူးဂဲၤဝဲ ဒုးယၤဂ့ၢ်ဝီ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ တပယူၥ်ဃီ တကးဒံးဘၣ် မၤဘၣ်ဒိဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယၥ် အိၣ်ဝဲကိးနံၤဒဲးန့ၣ်လီၤ.
ခီဖျိလၢ သုးမီၤစိရိၤအသုးတဖၣ် ဟူးဂဲၤဝဲ ဒုးယၤဂ့ၢ်ဝီအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ဒီး ဟီၣ်ကဝီၤတၢ်ဒိၣ်စိ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအဃိ လၢကညီဒီကလုၥ် တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် KNLA, ကညီဒီကလုၥ်ဂၢၤသးကရၢ KNDO ဒီး သုးမီၤစိရိၤအသုး, သုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) အသုးသ့ၣ်တဖၣ် အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်ခးလိၥ်သး ကဲထီၣ်ဝဲ ကိးနံၤဒဲးန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်ခးလိၥ်သး အကတီၢ် သုးမီၤစိရိၤအသုးသ့ၣ်တဖၣ် ခးလီၤနါစိၤဝဲ ကျိဖးဒိၣ်လၢ ကမျၢၢ်ဖိအိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲ အိၣ်ဝဲထီဘိန့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်ဖိသံဝဲ (၄) ဂၤ ဒီး ဘၣ်ဒိဝဲ (၁၄) ဂၤ ခီဖျိလၢ သုးမီၤစိရိၤအသုးတဖၣ် ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် ဒီး ဒူပျၥ်ယၥ်ကီၢ်ရ့ၣ် ဟီၣ်ကဝီၤပူၤ သုးမီၤစိရိၤအသုးတဖၣ် သူဝဲကဘီယူၤဒုးသုး ဒီး ဟဲခးလီၤတၢ်လၢ ကမျၢၢ်ဖိအဒူသဝီ တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်ကျဲ န့ၣ်လီၤ. ၂၀၂၂ နံၣ် လါယနူၤအါရံၤထီၣ် (၁) သီနံၤ ဒီး တုၤခဲအံၤ လၢမုၢ်တြီၢ်ကီၢ်, ရ့ၣ်ဒွဲၣ်လိကီၢ်ဆၣ် ဟီၣ်ကဝီၤပူၤ သုးမီၤစိရိၤအသုး ဟဲခးလီၤတၢ်လၢ ကဘီယူၤအိၣ်ဝဲ (၃) ဘျီ ဒီး လၢဒူပျၥ်ယၥ်ကီၢ်ရ့ၣ်, ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ် ဟီၣ်ကဝီၤပူၤ သုးမီၤစိရိၤဟဲခးလီၤတၢ်လၢ ကဘီယူၤ (၁) ဘျီန့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်ဖိသံဝဲတဂၤ ဒီး ဘၣ်ဒိဝဲ (၃) ဂၤ ခီဖျိသုးမီၤစိရိၤအသုး ဟဲခးလီၤတၢ်လၢ ကဘီယူၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်ဖိအဟံၣ် (၅) ဖျၢၣ်, ကမျၢၢ်တၢ်ဆါဟံၣ်တဖျၢၣ် ဘၣ်ဟးဂီၤကွံၥ်စ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်, ဘံလ့ကီၢ်ဆၣ် ဟီၣ်ကဝီၤပူၤ ခီဖျိလၢ သုးမီၤစိရိၤအသုး, သုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) အသုးသ့ၣ်တဖၣ် ခးနါစိၤကျိဖးဒိၣ် လၢသဝီပူၤအဃိ ယိၤကျါသဝီ မုၢ်နုၥ်, မုၢ်ထီၣ်, ထံဖးဒိၣ်ထၣ်သဝီ မုၢ်နုၥ်,မုၢ်ထီၣ်, ကီးဖိခိၣ်သဝီ ဖိတဖၣ် ဃ့ၢ်အိၣ်ခူသူၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တကီၢ်ခါတၢ်အိၣ်သးခဲအံၤ ကမျၢၢ်ဖိလၢဘၣ်ဃ့ၢ်အိၣ်ခူသူၣ်တဖၣ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒ်အမ့ၢ် တၢ်အီၣ်တၢ်အီ သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်, လၢ်ၢ်ဒိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, မုၢ်သဲၣ်ဟီၣ်ကဝီၤပူၤ သုးမီၤစိရိၤအသုးသ့ၣ်တဖၣ် ဟူးဂဲၤဝဲအဃိ တၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်ခးလိၥ်သး ကဲထီၣ်ဝဲအဖီခိၣ် ကမျၢၢ်ဖိလၢ ဃဲဒၢကရူၢ်ပူၤ သ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ဃ့ၢ်အိၣ်ခူသူၣ်လၢ ပှၢ်လၥ်ကျါန့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်ဖိလၢ ဘၣ်ဃ့ၢ်အိၣ်ခူသူၣ်လၢ ပှၢ်လၥ်ကျါတဖၣ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒ်အမ့ၢ် တၢ်အီၣ်တၢ်အီ, တၢ်ကူတၢ်သိး, ဆ့ကၤကလၢၤတကူတလၢ ဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်, လၢၢ်မုၢ်လါကီၢ်ဆၣ် ဟီၣ်ကဝီၤပူၤ သုးမီၤစိရိၤအသုး ဒီး ကညီဒီကလုၥ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် သုးပၥ်ဖှိၣ်ကရူၢ် အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်ခးလိၥ်သး ကဲထီၣ်ဝဲ ၀ံၤအလီၢ်ခံ သုးမီၤစိရိၤအသုးရ့ၣ် (၂၂၄ ဒီး ၂၈၀) အသုးသ့ၣ်တဖၣ် ဒွဲၣ်အူကွံၥ်ဝဲ (က၀ၢး) သဝီဖိအဟံၣ် (၅) ဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. သုးမီၤစိရိၤအသုးတဖၣ် ဖီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲ လၢၢ်မုၢ်လါကီၢ်ဆၣ် (ကနံၣ်) သဝီဖိ လၢအတၢ်ကမၣ်တအိၣ်ဘၣ် (၁၁) ဂၤ ဒီး သံကွၢ်သံဒိးဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ, တဲပျံၤတဲဖုးဝဲ၀ံၤ ပျၢ်က့ၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်ဖိလၢ အိၣ်ဘူးဒီး တၢ်ဒုးကဲထီၣ်သးအလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ဃ့ၢ်အိၣ်ခူသူၣ်ဒီး ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမးန့ၣ်လီၤ.
မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်, ဒွဲၣ်လိကီၢ်ဆၣ် ဟီၣ်ကဝီၤပူၤ သုးမီၤစိရိၤအသုး ဒီး သုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) အသုးသ့ၣ်တဖၣ် ခးလီၤဝဲကျိဖးဒိၣ် ကိးမုၢ်နံၤဒဲးဃၣ်ဃၣ် လၢကမျၢၢ်ဖိအဒူသဝီ တၢ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ်အလီၢ်အကျဲ န့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ဃ့ၢ်အိၣ်ခူသူၣ်လၢ ပှၢ်လၥ်ကျါန့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ အကလုၥ်ကလုၥ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အီၣ်တၢ်အီ, ဆ့ယၣ်သ့ၣ်တဖၣ် တလၢတလီၥ်လၢ အဝဲသ့ၣ်တဖၣ် အဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လူၤသီကီၢ်ဆၣ်, ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ် ကမျၢၢ်ဖိလၢ အိၣ်ဘူးဒီးသုးမီၤစိရိၤအသုးကလၢၤသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်အိၣ်မူလၢ တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအဖီခိၣ် တနီၤက့ၤအိၣ်လၢ အသဝီတဘူၣ်ဒံးဘၣ်ဒီး ဘၣ်အိၣ်ခူသူၣ်ဒံးဒၣ်တၢ်လၢ ပှၢ်လၥ်ကျါန့ၣ်လီၤ.
ဒူပျၥ်ယၥ်ကီၢ်ရ့ၣ်, ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ် အဟီၣ်ကဝီၤပူၤ ခီဖျိလၢ သုးမီၤစိရိၤအသုး, သုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) အသုးသ့ၣ်တဖၣ် ဟူးဂဲၤဝဲ ဒုးယၤဂ့ၢ်ဝီ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ဒီး ဟဲနုၥ်လီၤဒိၣ်စိလၢ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ တၢ်ပၢဟီၣ်ကဝီၤပူၤအဃိ တၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်ခးလိၥ်သး ကဲထီၣ်ဝဲကိးနံၤဒဲးဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်ဖိလၢ အိၣ်ဘူးဒီးတၢ်ဒုးကဲထီၣ်အဟီၣ်ကဝီၤတဖၣ် ဘၣ်ဃ့ၢ်အိၣ်ခူသူၣ်ဝဲ ဒီး တနီိၤဃ့ၢ်အိၣ်ကဒုလၢ ယိၤကီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.
ကီၢ်သူလ့ၤတၢ်ပၢဟီၣ်ကဝီၤပူၤ ဒ်အမ့ၢ် ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်, ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်, ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်, မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်, ဒူပျၥ်ယၥ်ကီၢ်ရ့ၣ် ကမျၢၢ်ဖိလၢ ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးအသး ခီဖျိလၢတၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဃိ အနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်ဝဲလၢ (၅၀၀၀၀) ယဲၢ်ကလးဘျဲၣ် န့ၣ်လီၤ.
ကမျၢၢ်ဖိလၢ ဘၣ်ဃ့ၢ်အိၣ်ခူသူၣ်တဖၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအဂီၢ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ စုဒုၣ်တီၤဖီလၥ် ကညီကီၢ်ပူၤ ပှၤလီၢ်အိၣ်ကမှံကမံးတံၥ် (CIDKP) ကျဲးစၢးဃုကျဲ ဒီး ရဲၣ်ကျဲၤတၢ်လၢ ပှၤဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးသ့ၣ်တဖၣ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လိၣ်ဘၣ်လၢ ကမျၢၢ်ဖိလၢ ဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးသ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဒံးဝဲအါမးန့ၣ်လီၤ. ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကွဲမုၥ်ဘၣ်ပှၤတဂၤလၢ်လၢ် လၢသးအိၣ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ ကမျၢၢ်ဖိလၢ ဘၣ်ဃ့ၢ်အိၣ်ခူသူၣ် ခီဖျိတၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဃိသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် တၢ်လိၣ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ပၥ်လုၢ်ပၥ်ပှ့ၤ ပှၤကိးဂၤလၢ ကျဲးစၢးဟ့ၣ်လီၤတ့ၢ်အသး, ဃုကျဲဒီး ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤကမျၢၢ်ဖိလၢ ဃ့ၢ်အိၣ်ခူသူၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. သုးမီၤစိရိၤ မ့ၢ်တလီၢ်ပှီၢ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ဒုးတၢ်ယၤကအိၣ်ဝဲ တပယူၥ်ဃီအဃိ ကမျၢၢ်ဖိလၢ ကီၢ်သူလ့ၤတၢ်ပၢဟီၣ်ကဝီၤပူၤသ့ၣ်တဖၣ် ကဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် ထီဘိန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ဒုးလီၤပှီၢ်ကွံၥ် သုးမီၤစိရိၤအဆၢကတီၢ် ပှၤကိးဂၤဒဲး တဂၤလၢလီၢ်ကျဲသနၢၣ်ဒၣ်ဝဲ ကပၥ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်လၢ တၢ်သးတဖျၢၣ်ဃီအပူၤအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ အတၢ်မုၢ်လၢ်န့ၣ်လီၤ.